Binnen de Westerse samenleving diëten we er maar wat graag op los. Waar we al snel denken aan een dieet om af te vallen, is het belangrijk om te beseffen dat een dieet verschillende functies kan hebben. Zo kan je diëten om bepaalde stoffen niet meer binnen te krijgen, om sterker te worden, om je gezonder te voelen, om een steentje bij te dragen aan het milieu etc. Al dat diëten doen we dus om verschillende redenen.
Wij hebben een overzicht gecreëerd van wat de afgelopen jaren de meest populaire diëten waren, zodat jij een beeld hebt van waar welk dieet voor staat.
Het koolhydraatarme dieet
Het koolhydraatarme dieet is de afgelopen jaren ontzettend populair geweest. Deze ontwikkeling was vanaf het moment dat we besefte dat vet niet per se de boosdoener is waardoor we aankomen, maar dat juist koolhydraten een belangrijke rol spelen in ons gewicht.
Bij een normaal voedingspatroon ligt de hoeveelheid koolhydraten die je binnenkrijgt zo rond de 50 tot 55%. Bij een koolhydraatarm dieet, ofwel een low-carb diet, eet je dagelijks minder dan 33% aan koolhydraten. Dit staat ongeveer gelijk aan maximaal 110 gram koolhydraten per dag. Dit betekent dat je een groot deel van je energie uit eiwitten en vetten zult halen.
Er zijn verschillende voorbeelden van diëten die koolhydraatarm zijn. Denk aan Atkins, Dukan, Dr. Frank, het Total-Well Being Dieet, Mayo dieet, South Beach, Scarsdale en het 17 dagen dieet. Ook het Paleodieet is een dieet wat gebaseerd is op weinig koolhydraten.
Voor en nadelen van een koolhydraatarm dieet
Er zijn verschillende voor- en nadelen aan dit dieet gekoppeld. Een belangrijk voordeel is dat als je koolhydraatarm eet je vaak automatisch meer eiwitten binnenkrijgt. Door de verhoogde eiwitinname zal je je langer verzadigd voelen en zal je meer spieropname realiseren.
Nadelen zijn echter dat je vaak ook meer vetten eet. Met name een verhoogde inname van verzadigd vet is niet bevorderlijk voor de gezondheid, door het verhoogde risico op hart- en vaatziekten. Verder kan een koolhydraatarm dieet ervoor zorgen dat je bepaalde voedingsstoffen niet binnenkrijgt, zoals bepaalde vitamine B, vezels en jodium. Tot slot is het koolhydraatarme dieet een dieet wat niet heel makkelijk vol te houden is, omdat het vaak te eenzijdig is of juist te streng.
Voor wie is een koolhydraatarm dieet geschikt?
Belangrijk om te weten over het koolhydraatarme dieet is dat het voor mensen die last hebben van diabetes een gunstig effect kan hebben. Koolhydraten zijn in de essentie altijd suikers, sommige complexer dan andere. Het minder eten van koolhydraten optimaliseert de bloedglucosewaarden, wat voor diabetespatiënten van belang is. Wij raden aan om een koolhydraatarm dieet in dit geval onder begeleiding te volgen van een diëtist.
Ketogeen dieet
Een stapje extremer dan het koolhydraatarme dieet, is het ketogeen dieet. Bij dit dieet eet je praktisch geen tot heel weinig koolhydraten, namelijk niet meer dan 50 gram per dag. Omdat je bij dit extremere dieet zo weinig koolhydraten eet, gaat je lichaam en verteringsstelsel over in een andere stand.
Normaal gesproken worden de koolhydraten die je eet omgezet in glucose. Dit glucose geeft je lijf de energie die je nodig hebt om te functioneren. Als je geen tot extreem weinig koolhydraten eet, heeft je lichaam niet meer de juiste stofjes om glucose aan te maken. Je lichaam wil uiteraard overleven, dus gaat het op zoek naar een andere energiebron. Door het verbranden van vetzuren maakt je lichaam ketonen aan. Deze ketonen kunnen dan door je lijf worden gebruikt om energie te krijgen. Deze ketonen doen nog iets met je lijf, ze maken namelijk je bloed zuurder. Je lichaam komt in ketose, een bepaalde stand waar op de lange termijn nog weinig gezondheidsvoordelen over bekend zijn.
Kortom, het ketogeen dieet is een extreem dieet wat veel van je lichaam vraagt. Het is een moeilijk vol te houden dieet en de langetermijneffecten zijn nog niet bekend, dus wellicht niet een dieet om je snel aan te wagen.
Raw food dieet
Mensen die dit dieet volgen eten, zoals de naam al doet vermoeden, alleen maar rauw voedsel. Er wordt niks verhit, gekookt, gestoomd, gebakt of gegrilld. Wat je dan vooral overhoudt is veel groente en fruit in combinatie met noten en zaden. De voornaamste reden waarom mensen voor dit dieet kiezen is omdat ze ervan overtuigd zijn dat veel voedingswaarde verloren gaan wanneer een product verhit wordt.
Of ze gelijk hebben? Deels. Sommige vitamine zijn wateroplosbaar en kunnen inderdaad verloren gaan tijdens het kookproces. Echter zijn er ook juist bepaalde stofjes die makkelijker vrijkomen tijdens verhitting. Wederom is ook dit een dieet wat ontzettend hard is om te volgen, omdat koken tot de verleden tijd behoort.
Paleodieet
Een ander populair dieet is het Paleodieet. Dit dieet heeft niet als doel om af te vallen, het is eerder een manier van eten zoals onze voorouders dat deden. Het Paleodieet wordt om deze reden ook wel het oerdieet genoemd.
Met dit dieet eet je zoals men vroeger at. Denk hierbij aan het consumeren van veel groente, fruit, vlees, vis, eieren en noten. Daartegenover staat dat je juist zo min mogelijk zout, suiker, melkproducten en graanproducten eet. Ook eet je minder groenten die tot de nachtschadefamilie behoren, zoals bijvoorbeeld aardappelen, tomaat, aubergine en paprika. Zoals je al kon lezen bij het koolhydraatarme dieet is het Paleodieet ook koolhydraatarm. De focus ligt meer op gezonde vetten. Dit met de overtuiging dat de mens niet gemaakt is om koolhydraten als voornaamste brandstof te gebruiken.
De mensen die dit dieet volgen zijn ervan overtuigd dat de producten die we vroeger aten beter voor onze gezondheid zouden zijn dan de producten die we nu eten. Zo wordt er ook gedacht dat veel ziekte van deze tijd, zoals bijvoorbeeld kanker, hart- en vaatziekten en diabetes type 2 met het Paleodieet kunnen worden voorkomen.
De vraag is in hoeverre we hier zeker van kunnen zijn. We kunnen een goede inschatting maken van hoe onze voorouders aten, maar helemaal zeker zijn we hier nog niet van. Daarbij zie je dat ieder Paleodieet net wat anders is en dat er nog geen vaste richtlijnen in zijn. Het Paleodieet is niet iets wat je zou moeten volgen om af te vallen, hoewel het bij sommige mensen wel tot gewichtsverlies kan lijden.
Het is uiteraard goed om je bewust te zijn van hoeveel bepaalde producten bewerkt zijn en puur en onbewerkt voedsel eten brengt gezondheidsvoordelen met zich mee. Echter mis je ook veel voedingsstoffen door het volgen van het Paleodieet, zoals bijvoorbeeld vezels en calcium. Daarbij beveelt het Paleodieet ook rood vlees aan, waarvan ondertussen bekend is dat het schadelijk kan zijn voor onze gezondheid.
Het glutenvrije dieet
Een trend die we de afgelopen jaren veel voorbij hebben zien komen is het glutenvrije dieet. Voordat we in dit dieet duiken een korte uitleg over wat gluten precies zijn. Gluten is een mengsel van verschillende eiwitten dat van nature voorkomt in graanproducten. Gluten fungeren vaak als bindmiddel, en daarom zie je het in bijvoorbeeld ook veel terugkomen in bijvoorbeeld soepen en sausen.
Voor wie is het glutenvrije dieet een uitkomst?
Er zijn mensen die gluten niet goed kunnen verteren. We willen graag voor eens en voor altijd een belangrijk verschil de wereld uit helpen. Er zijn mensen met coeliakie, mensen met een glutenintolerantie en mensen met glutensensitiviteit. Coeliakie is een auto-immuunziekte, die ervoor zorgt dat elke keer wanneer je gluten eet je de darmwand een beetje beschadigd. Dit kan gepaard gaan met veel verschillende klachten. Een glutenintolerantie is wat minder ingrijpend dan coeliakie, je kan namelijk nog een bepaalde hoeveelheid gluten eten voordat je last krijgt en de klachten gaan niet gepaard met schade aan de darmwand. Glutensensitiviteit is bijna hetzelfde als glutenintolerantie, het verschil is alleen dat je dan bij het minste beetje gluten al klachten kan krijgen.
Mocht je een van deze aandoeningen hebben dan wordt het glutenvrije dieet aangeraden. Met name bij coeliakie en glutensensitiviteit is dit dieet belangrijk, zodat je door het leven kan gaan zonder klachten. Omdat in ontzettend veel producten gluten zitten is dit een dieet waar je best even aan moet wennen, maar eenmaal gewend zal het je een stuk gelukkiger maken.
Heb je geen last van coeliakie, glutensensitiviteit of glutenintolerantie? Dan is er geen reden om glutenvrij te eten en dit dieet te volgen. Gluten worden soms in het negatieve daglicht gezet, maar als je lijf ertegen kan kunnen ze geen kwaad.
Vegetarisch dieet
Een andere trend is dat steeds meer mensen vegetarisch eten. Mensen volgen een vegetarisch dieet om veel verschillende redenen, maar afvallen zal er vaak niet een van zijn. De reden dat mensen bijvoorbeeld vegetarisch willen eten is omdat ze hun steentje willen bijdragen aan het milieu, uit medeleven voor het dier of voor hun eigen gezondheid.
Waarom kiezen voor een vegetarisch dieet?
Een belangrijk argument waarom een vegetarisch dieet gezond kan zijn, is omdat je aanzienlijk minder verzadigde vetten binnenkrijgt. Een vegetarisch dieet verlaagt je bloeddruk en de kans op hart- en vaatziekten. Ook bijvoorbeeld de kans op darmkanker wordt verkleind omdat er geen rood vlees meer genuttigd wordt. Een extra bijkomend voordeel is dat mensen die vegetarisch eten vaak aanzienlijk meer vezels binnenkrijgen, omdat vezels altijd komen uit plantaardige producten.
Wel is het zo dat wanneer men besluit om voor een vegetarisch dieet te gaan, dat er moet worden bekeken of ze wel genoeg eiwitten, ijzer en vitamine B12 binnen krijgen. Tegenwoordig is dat niet meer heel moeilijk, want voor heel veel verschillende vleesproducten zijn vervangers die je bijna niet meer van een echt stukje vlees kan onderscheiden en waar deze nutriënten aan worden toegevoegd.
Het veganistisch dieet
Voor diegene waarbij een vegetarisch dieet nog niet voldoende is binnen hun eigen idealen, is het veganistische dieet een uitkomst. Waar je bij het vegetarische dieet nog wel dierlijke producten nuttigt zoals eieren, zuivel of honing, eet je bij het veganistische dieet alleen nog maar plantaardig.
Dit dieet volgt men vaak voor dezelfde redenen als het vegetarische dieet, alleen zijn de uitkomsten vaak nog wel intensiever. Doe je het bijvoorbeeld om dierenleed te verminderen? Dan realiseer je niet alleen dat dieren niet meer geslacht worden voor hun vlees, maar draag je helemaal niet meer bij aan die bio-industrie.
Het effect van het veganistisch dieet op de gezondheid
Voor je gezondheid is het veganistische dieet niet per se slecht, het heeft dezelfde voor- en nadelen als het vegetarische dieet maar dan wat extremer. Je krijgt dus nog minder verzadigd vet binnen en nog meer vezels. Echter moet je bij dit dieet nog wat waakzamer zijn op het missen van bepaalde voedingsstoffen. Veganisten krijgen altijd het advies om B12 te suppleren.
Het veganistische dieet is wat lastiger vol te houden dan het vegetarische dieet, omdat je er veel meer producten voor moet laten staan. Ook is het soms lastig om te bepalen waar je de grens trekt, eet je nog wel honing bijvoorbeeld? Een product wat niet per se dierlijk is, maar wel bijen voor gebruikt zijn.
Intermittent fasting
Intermittent fasting is niet per se een dieet, maar wel een trend die de moeite waard is om te bespreken. Bij intermittent fasting zijn er bepaalde momenten waarop je vast en bepaalde momenten wanneer je eet.
Er zijn verschillende vormen van intermittent fasting, zoals 16 uur vasten en 8 uur eten, 5 dagen normaal eten en twee dagen vasten of om de dag vasten. Als je een hele dag vast dan eet je vaak wel iets, alleen echter niet meer dan 25% van je normale calorie inname. Wanneer je mag eten, dan maakt het niet heel veel uit wat je eet. Daarom is het officieel geen dieet. Echter is het iets wat de laatste tijd heel veel voorkomt en waar veel mensen baat bij lijken te hebben.
Heeft intermittent fasting gezondheidsvoordelen?
Intermittent fasting kan dan ook verschillende gezondheidsvoordelen hebben. De belangrijkste waarneming van de afgelopen tijd is dat het een gunstig effect kan hebben op bepaalde waarde in je bloed. Zo daalt bij intermittent fasting de totale cholesterolwaarde, waarmee ook de slechte LDL-cholesterolwaarde. Daarbij worden ook de insulinewaarde gestabiliseerd, omdat je je lijf tijdelijk rust gunt van de constante schommelingen van suiker in je bloed.
Het probleem met intermittent fasting is dat we nog weinig weten voor op de lange termijn, omdat het pas sinds kort veel gedaan wordt. Het is belangrijk dat je zorgt dat je wel gezond blijft eten en daarmee alle benodigde voedingsstoffen binnenkrijgt.
Welk dieet werkt het beste voor mij?
Bovenstaande diëten hebben allemaal een ander uitgangspunt en hebben de afgelopen jaren de meeste populariteit gewonnen. Wellicht heb je er wel eens eentje gevolgd of ben je het van plan. Grote kans dat je niet zo goed weet welke nu het beste bij jou past.
Het beste wat je met deze diëten kan doen is uitproberen. Ieder lijf is anders, heeft andere behoefte, reageert anders op producten etc. Bedenk voor jezelf eerst waarom je überhaupt aan een dieet wil beginnen. Probeer dan eens wat uit, luister goed naar je lijf, vraag advies waar nodig aan de huisarts of een diëtist en ontdek wat het beste bij jou past. Wie weet is over een paar jaar dit lijstje wel helemaal veranderd en zijn er weer andere diëten bijgekomen.
Het belangrijkste is dat een dieet vol te houden is, dat je je lijf geeft wat het nodig heeft en dat je ten alle tijden lief voor jezelf en je lijf blijft.
