Waarom proteïne zo belangrijk is voor veganisten en vegetariërs

De vraag “Waar haal je jouw proteïne vandaan?” is een veelgehoorde opmerking voor veganisten en vegetariërs. Zeker voor veganisten, die alle dierlijke producten uit hun dieet schrappen, is dit een relevante vraag. Maar waarom is proteïne zo belangrijk en hoe zorg je ervoor dat je als plantaardige eter voldoende binnenkrijgt? 

Wat zijn proteïnen en waarom heb je ze nodig?

Proteïnen, ook wel eiwitten genoemd, bestaan uit aminozuren. Deze bouwstenen van je lichaam zijn onder andere verantwoordelijk voor:

  • Spierherstel en -opbouw: Proteïne helpt je spieren te herstellen na inspanning.
  • Immuunsysteem: Proteïne ondersteunt de aanmaak van antilichamen die infecties bestrijden.
  • Hormoonregulatie: Eiwitten spelen een rol bij de productie van hormonen die essentiële processen in je lichaam reguleren.
  • Enzymproductie: Ze zijn nodig voor enzymen die chemische reacties in je lichaam versnellen.

Je lichaam kan sommige aminozuren niet zelf aanmaken. Daarom moet je deze uit gezonde voeding halen.

Waarom zijn niet alle eiwitten effectief?

Niet alle eiwitten zijn even effectief voor je lichaam vanwege verschillen in verteerbaarheid en aminozuursamenstelling.

1. Verteerbaarheid van eiwitten

De verteerbaarheid bepaalt hoe goed je lichaam de eiwitten kan afbreken en de aminozuren kan opnemen. Dierlijke eiwitten (zoals uit vlees, eieren en zuivel) hebben een hogere verteerbaarheid (90-99%) dan de meeste plantaardige eiwitten (70-90%). Sommige plantaardige bronnen, zoals maïs, hebben zelfs een nog lagere verteerbaarheid.

Factoren die verteerbaarheid beïnvloeden:

  • Vezels en anti-nutriënten: Plantaardige voedingsmiddelen bevatten vaak vezels en stoffen zoals fytinezuur, die de opname van eiwitten belemmeren.
  • Verwerking: Fermenteren of koken van plantaardige eiwitbronnen kan de verteerbaarheid verbeteren.

2. Aminozuursamenstelling

Eiwitten bestaan uit 20 verschillende aminozuren, waarvan 9 essentieel zijn. Essentiële aminozuren moet je via voeding binnenkrijgen, omdat je lichaam ze niet zelf kan aanmaken.

  • Dierlijke eiwitten: Bevatten alle essentiële aminozuren in de juiste hoeveelheden.
  • Plantaardige eiwitten: Missen vaak een of meer essentiële aminozuren. Bijvoorbeeld:
    • Granen bevatten weinig lysine.
    • Peulvruchten bevatten weinig methionine.

Effect op het lichaam: Als een essentieel aminozuur ontbreekt, kan je lichaam geen complete eiwitten vormen. Dit kan de eiwitsynthese belemmeren en de effectiviteit van het geconsumeerde eiwit verminderen.

Wat als je een tekort hebt aan eiwitten?

Een keer te weinig eiwitten eten is niet direct een probleem, maar een chronisch tekort kan leiden tot:

  • Verzwakte spieren en botafbraak.
  • Een slechter functionerend immuunsysteem, waardoor je vatbaarder bent voor ziektes.
  • In ernstige gevallen zelfs cognitieve achteruitgang, zoals dementie.

Bewust omgaan met je eetpatroon is dus belangrijk, vooral om een gezond en gebalanceerd dieet te behouden.

Combinaties van plantaardige producten

Door plantaardige producten slim te combineren, zorg je voor voldoende essentiële aminozuren. Hier zijn enkele eenvoudige combinatieregels:

  • Combineer granen met bonen.
  • Combineer granen met zaden.
  • Combineer granen met noten.

Voorbeelden van effectieve combinaties:

  • Brood met hummus (kikkererwtendip)
  • Brood met pindakaas
  • Rijst met linzen of bonen
  • Rijst met curry en noten
  • Brood met linzensoep
  • Quinoa met noten
  • Maïs met linzen

Hoeveel eiwitten heeft je lichaam nodig?

Een eetdagboek bijhouden kan handig zijn om te controleren of je aan je eiwitbehoefte komt. Op verpakkingen van producten staat vaak vermeld hoeveel eiwitten ze bevatten, wat helpt bij bewustwording.

Voorbeeld: Een persoon van 70 kg heeft ongeveer 56 gram eiwit per dag nodig bij een normaal activiteitsniveau.

De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) voor eiwit is ongeveer 0,8 gram per kilogram lichaamsgewicht voor volwassenen. Voor veganisten ligt deze behoefte hoger vanwege de lagere verteerbaarheid van plantaardige eiwitten, namelijk ongeveer 1 gram per kilogram lichaamsgewicht.

Beste plantaardige eiwitbronnen

Hier zijn enkele voedingsmiddelen die boordevol eiwitten zitten:

  • Peulvruchten: Linzen, kikkererwten, zwarte bonen
  • Tofu en tempeh: Sojaproducten die compleet eiwit bevatten
  • Quinoa: Een van de weinige plantaardige complete eiwitbronnen
  • Noten en zaden: Amandelen, chiazaad, hennepzaad
  • Groenten: Spinazie, broccoli, boerenkool
  • Plantaardige eiwitpoeders: Ideaal als aanvulling op je dieet (maar geen volledige vervanger). Denk bijvoorbeeld aan erwten of hennep proteïne. 

Deze producten zijn gemakkelijk toe te voegen aan je voedingsschema en ook geschikt als tussendoortje.

Praktische tips voor eiwitinname

Vind je het lastig om voldoende eiwitten in je voedingspatroon te integreren? Probeer deze tips:

  • Begin de dag met eiwitten: Voeg noten, zaden of plantaardig eiwitpoeder toe aan een bakje yoghurt met quinoa.
  • Bewuste tussendoortjes: Kies voor eiwitrijke snacks zoals hummus met groenten, een handje noten of proteïnerepen.
  • Variatie: Gebruik verschillende plantaardige eiwitbronnen voor een breed scala aan aminozuren. Variatie maakt het ook makkelijker om je dieet vol te houden.
  • Meal prep: Plan je maaltijden voor de hele week om ervoor te zorgen dat je voldoende eiwitten binnenkrijgt en gevarieerd eet.

Ga direct aan de slag!

Proteïne is essentieel voor een gezond dieet en speelt een extra belangrijke rol voor veganisten en vegetariërs. Door bewuste keuzes te maken en te combineren met plantaardige voedingsmiddelen kun je eenvoudig aan je eiwitbehoefte voldoen. Ga aan de slag en ervaar zelf de positieve effecten op je gezondheid!

Feit of Fabel: wat weet jij over hoofdluis

het is weer tijd voor school en dat betekend ook dat het weer tijd is om op luizenjacht te gaan! Die jacht is natuurlijk een ...
Foto door SHVETS production: https://www.pexels.com/nl-nl/foto/vrouw-banaan-brieven-dwaas-8410782/

Dopamine: waar is het goed voor en hoe verhoog je het?

Dopamine is één van de meest bekende hormonen. Maar waar is het precies goed voor en hoe verhoog je het? Vind hier alles wat je ...

Ik wil detoxen: waar moet ik beginnen? Detox kuur? Detox thee? Sapkuur? Help!

Detox is een afkorting van detoxificatie wat ook wel ontgifting genoemd wordt. Een ander woord is ontslakken. In ons mensenleven worden veel gifstoffen opgehoopt en ...

2 gedachten over “Waarom proteïne zo belangrijk is voor veganisten en vegetariërs”

  1. Ik heb begrepen over de verteerbaarheid van soja dat de bonen voorverteerd worden door fermentatie. Hierdoor zouden de voedingsstoffen beter opgenomen kunnen worden door het lichaam.
    Zou het ook mogelijk zijn om mais door een fermentatieproces te halen zodat ook hier de voedingstoffen makkelijker uit zijn te halen?

    1. Beste Sebastiaan, deze leuke vraag is voor voedseltechnologen. Voor zover ik het weet zijn er geen gefermenteerde maisproducten bekend (behalve corn-siroop maar die bevat geen eiwitten).

Laat een reactie achter

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *