Wist je dat een verminderde hoeveelheid vitamine D in je lichaam een flink effect op je psyche kan hebben? Geen wonder dus dat naarmate de dagen korter worden, we ook wat sneller neerslachtig zijn. Je lichaam maakt immers onder invloed van zonlicht vitamine D aan. Bij een gebrek aan zonlicht merken we dit daarom al snel aan ons humeur. Maar wat is de functie van vitamine D precies, en hoe beïnvloedt deze stof je hersenen?
De functies van vitamine D
Hoewel de benaming doet vermoeden dat vitamine D een vitamine is, is het eigenlijk een hormoon. Een aantal belangrijke functies van vitamine D zijn de volgende:
1. Het bevordert de opname van calcium door de darmen en reguleert het calcium- en fosforgehalte in het bloed. Met andere woorden: het zorgt ervoor dat je botten en tanden sterk blijven.
2. Het is van belang voor een goede werking van het immuunsysteem.
3. Het is mogelijk betrokken bij de neurologische ontwikkeling. Volgens sommige onderzoeken activeert vitamine D (o.a.) het hormoon serotonine. Serotonine wordt ook wel het gelukshormoon genoemd, omdat het je een blij of euforisch gevoel geeft.
Op deze laatste functie gaan we dieper in in dit artikel. Want zou het niet fijn zijn als we allerlei psychische klachten konden verlichten of verhelpen door wat extra vitamine D?
Vitamine D tekort en depressie
Een tekort aan vitamine D kan allerlei problemen met zich meebrengen, waaronder vermoeidheid en bot- of spierpijn. Ook haaruitval, een zwakker immuunsysteem en een depressie zijn mogelijke symptomen van een vitamine D tekort. Er zijn de afgelopen jaren veel onderzoeken gedaan naar de invloed van een vitamine D tekort op de psyche. Uit deze studies is gebleken dat een tekort een depressie kan veroorzaken of verergeren. Door middel van vitamine D supplementen konden de klachten van depressieve patiënten worden verminderd.
Dit klinkt veelbelovend, aangezien het voor sommige mensen met een depressie kan betekenen dat antidepressiva niet de enige oplossing vormen. Antidepressiva hebben vaak bijwerkingen, en zodra het gebruik ervan wordt stopgezet, kan de depressie weer terugkomen. Het kan echter ook zo zijn dat een vitamine D tekort juist ontstaat door een depressie. Depressieve mensen komen minder vaak buiten, waardoor ze minder van de heilzame werking van het zonlicht profiteren. Vandaar dat er nog meer onderzoek nodig is om een definitief verband vast te stellen.
Hoewel het (nog) niet onomstotelijk bewezen is dat vitamine D een depressie kan verhelpen, blijft het van belang voor allerlei (cognitieve) functies in het lichaam. Het feit blijft dan ook dat mensen zich over het algemeen vrolijker voelen tijdens de zomer, wanneer de aanmaak van vitamine D door het lichaam optimaal is.
Vitamine D tekort en slaapproblemen
Een andere manier waarop vitamine D (indirect) invloed heeft op je gemoedstoestand is via je slaap. Mogelijk reguleert vitamine D namelijk je slaapritme door middel van de aanmaak van melatonine (het ‘slaaphormoon’). Een tekort aan vitamine D wordt dan ook vaak geassocieerd met slaapproblemen. Het kan dus zo zijn dat je hierdoor minder goed in slaap komt, vaker ‘s nachts wakker wordt, en minder lang slaapt.
Je merkt het meestal meteen aan je humeur en algehele mentale gezondheid als je een tijdje wat minder slaap krijgt. Het kost je dan steeds meer moeite om de aandacht erbij te houden, om dingen te onthouden, en je wordt waarschijnlijk prikkelbaar. Ook kan het zomaar zijn dat je opeens veel meer honger hebt dan normaal – een teken dat je lichaam het energiegebrek probeert te compenseren. Op de lange termijn kan een tekort aan slaap leiden tot stress, diabetes, en andere ziektes.
Andere manieren waarop vitamine D je psyche beïnvloedt
Zoals eerder gezegd is vitamine D betrokken bij vele essentiële processen in je lichaam. De laatste tijd wordt vitamine D ook steeds vaker ingezet bij gewichtsproblemen. Zo zijn er aanwijzingen dat voldoende vitamine D hongergevoelens vermindert. Vitamine D kan er dus indirect voor zorgen dat je minder (en gezonder) eet. En zoals je misschien al wist, voelen de meeste mensen die gezond en met mate eten zich over het algemeen gelukkiger.
Groepen mensen die vaker een vitamine D tekort hebben
Sommige mensen hebben een hoger risico op een tekort aan vitamine D. Zo hebben mensen met een veganistische leefstijl een iets verhoogde kans op een tekort. Dit komt doordat er kleine hoeveelheden vitamine D in voornamelijk dierlijke producten zitten. Ook mensen met een donkere huid, mensen die veel binnen zitten en ouderen boven de 50 jaar maken vaak minder vitamine D aan. In deze gevallen kan een supplement helpen om eventuele tekorten aan te vullen.
