Stress en angst zorgen voor allerlei fysiologische veranderingen in je lichaam. De één krijgt vrijwel meteen hoofdpijn en gespannen spieren, terwijl anderen juist last krijgen van darm- en maagklachten. De meeste mensen krijgen echter te maken met een combinatie van verschillende klachten als ze in stressvolle situaties belanden. Het is belangrijk deze symptomen te herkennen en zo snel mogelijk in te grijpen en tegenmaatregelen te nemen. Stress verzwakt namelijk je immuunsysteem, met alle gevolgen van dien.
Wellicht merk je het echter niet eens dat je last hebt van spanning, en ontken je dat je je nerveus en angstig voelt (bijvoorbeeld door je volledig op je werk te storten). Er zijn vele subtiele signalen waaraan je spanning en angst kunt herkennen, dus lees snel verder om deze (op tijd) op te merken.
1. Verhoogde hartslag
Heb je toevallig een smart watch? Dan is het je misschien wel eens opgevallen dat als je wat nerveus en gespannen bent, je hartslag een stukje hoger is. Dit is dan ook één van de eerste tekenen van spanning. Ons lichaam geeft namelijk stresshormonen (zoals adrenaline) af zodra we te maken krijgen met stress en angst. Dit hoeft niet per se slecht te zijn, want als je (bijvoorbeeld) oog in oog komt te staan met een beer, dan weerhouden deze hormonen je ervan om hem te aaien. De meeste mensen krijgen echter nooit te maken met dergelijke situaties, maar wel met prestatiedruk. Deze drang om goed te presteren kan een aanhoudend verhoogde hartslag veroorzaken, en dit is schadelijk voor de gezondheid. Je hart moet dan immers langdurig keihard werken.
Door extra te letten op je ademhaling tijdens periodes van stress kun je al een hoop bereiken. Je moet vooral voorkomen dat je ademhaling erg gejaagd wordt. Dit kun je door middel van meditatie, yoga en andere ontspanningstechnieken verhelpen. Ook door lichaamsbeweging kun je je hartslag verbeteren. Verder is het verstandig om dranken met veel cafeïne (tijdelijk) te vermijden.
2. Gespannen spieren
Onbewust spannen we onze spieren meer aan als we gestresst zijn. Veelvoorkomende klachten zijn nekpijn en schouderpijn. Ook merk je misschien dat je je kaken wat meer op elkaar klemt. De gevolgen hiervan variëren van stijfheid en hoofdpijn tot vermoeidheid en slaapproblemen. Om de pijn van gespannen en stijve spieren te verlichten kun je een warme douche nemen of een warme kruik leggen op de plek waar het zeer doet. Een massage, oefeningen met een foam roller, en stretch oefeningen kunnen ook helpen.
3. Maag- en darmklachten
Heb je ooit wel eens gehad dat je “zonder verklaring” voortdurend naar het toilet moest rennen? Misschien was dit wel een teken van stress. Onze spijsverteringssystemen zijn namelijk erg gevoelig voor stress. Hierbij kun je zowel last krijgen van obstipatie en een opgeblazen gevoel, als diarree, misselijkheid en maagpijn. Het spreekt voor zich dat het vooral tijdens periodes van veel stress erg belangrijk is om gezond te blijven eten, voldoende (water) te drinken en te bewegen. Probiotica kunnen tevens de maag en darmen ondersteunen en zo spijsverteringsproblemen verminderen.
4. Veranderingen in de eetlust
Waar veel mensen de neiging hebben om te overeten als ze last hebben van stress, verdwijnt bij anderen de eetlust juist volledig. In beide gevallen worden deze lichamelijke reacties veroorzaakt door de afgifte van stresshormonen (zoals cortisol en adrenaline), waardoor de eetlust wordt beïnvloed. Niet zo gek dus dat stress vaak gepaard gaat met gewichtstoename of juist gewichtsverlies.
Als je merkt dat het je moeite kost om normaal te blijven eten als je gestrest bent, let er dan extra goed op dat je een evenwichtig eetpatroon aanhoudt. Sla geen maaltijden over en kies voor gezonde producten, hoe moeilijk dat ook is. Mocht je ‘voelen’ dat er een eetbui aankomt, probeer je dan op iets anders te focussen. Of je nu een rondje gaat hardlopen, een vriend(in) belt, of die trui koopt die je al zo lang op het oog had – zoek iets waarmee je dit kunt voorkomen.
5. Veranderingen in de stemming
Een vervelend en lastig probleem bij stress is dat het onze stemming enorm kan beïnvloeden. Misschien merk je dan dat je prikkelbaarder bent en een stuk emotioneler. Het nare hiervan is dat je niet altijd een ‘knop kunt omdraaien’ en dat je er lang in kunt blijven hangen. Probeer jezelf eraan te herinneren dat ook dit gevoel over zal gaan en dat je sterk genoeg bent om ook dit obstakel te overwinnen. Ook zelfhulpboeken kunnen erg waardevol zijn en je helpen om de boel te relativeren.
6. Vermoeidheid
Doordat je organen overuren draaien als je lichaam door stress continu onder hoge druk staat, kun je sneller vermoeid raken. Let er dus extra goed op dat je voldoende nachtrust krijgt als je gestrest of angstig bent, of doe een powernap om je hersenen die boost te geven die ze nodig hebben. Wederom geldt dat je met een gezonde levensstijl (gezond eten, voldoende lichaamsbeweging, en sociale steun bijvoorbeeld) je slaapkwaliteit kunt bevorderen.
Vraag om hulp bij stress
Bovenstaande signalen zijn slechts enkele voorbeelden van waaraan je stress kunt herkennen. Stress heeft niet alleen nare gevolgen voor je lichaam, ook kan het je levensvreugde behoorlijk in de weg staan. Alleen al om die reden is het verstandig om hulp te zoeken als stress en angst je ervan weerhouden om optimaal te genieten van het leven. Of je er nu over praat met een goede vriend(in), een familielid wie je vertrouwt, of professionele hulp inschakelt: praten lucht altijd op!
