Omdat het aantal gevallen van borstkanker nog steeds stijgt (elk jaar tot 185.000 vrouwen in de Verenigde Staten en 28.000 vrouwen in Groot-Brittannië; in Nederland zijn er circa 10.000 nieuwe gevallen per jaar) wordt de druk op vrouwen groter om regelmatig een mammografie te laten maken, met name op vrouwen ouder dan veertig. In Nederland krijgt elke vrouw tussen de vijftig en vijfenzeventig elke twee jaar een oproep een mammogram te laten maken.
Mammografie: de harde feiten achter de schermen
Sparen mammogrammen levens?
Nee. Een Zweeds onderzoek onder bijna 250.000 vrouwen ontdekte dat vrouwen onder de vijftig die regelmatig een mammogram lieten maken, geen grotere overlevingskans hadden (1). De mammografie heeft volgens een Canadees nationaal borstonderzoek ook vrouwen die jonger zijn dan zestig niet veel geholpen (2). In 2002 concludeerden kankerexperts van de raad van Physician Data Query (PDG) dat er onvoldoende bewijs bestaat dat mammogrammen sterfte door borstkanker voorkomen (3). Bovendien heeft de kanker die door een mammogram wordt gesignaleerd, zich al acht jaar kunnen ontwikkelen, aldus dr. Samuel Epstein, een wereldautoriteit op het gebied van kanker.
Is de mammografie accuraat?
Volgens het nieuwste onderzoek geeft meer dan een derde van de mammogrammen een onjuiste voorstelling van zaken en na tien mammogrammen is in 64 procent van de gevallen het resultaat onjuist positief (duidend op de aanwezigheid van kanker, terwijl dat niet zo is) (4). De test is in de tweede fase van de menstruatie half zo accuraat (5). De mammografie is onnauwkeurig en signaleert ook veel goedaardige tumoren, die we gewoon met rust moeten laten. Zulke resultaten kunnen de incidentie van borstkanker onterecht met maar liefst de helft verhogen (6). Routinematige doorlichting zou er de oorzaak van kunnen zijn dat de agressieve behandeling van het zogeheten ductale carcinoma in situ enorm is toegenomen (alleen al in de Verenigde Staten 40.000 gevallen). Deze ‘kanker’ zaait zich in hooguit 20 procent van de gevallen uit (7) en sommige pathologen meldden dat hij zichzelf eenvoudig opbrandt.
Is de mammografie veilig?
Nee. Doorlichten verhoogt uw risico op… kanker. Vier borstfilmpjes (het gebruikelijke aantal voor een sessie) stellen u reeds bloot aan 1 rad (radiation-absorbed dose), ongeveer 1000 keer meer dan een röntgenfoto van de borst. Elke rad verhoogt het risico op kanker bij vrouwen die nog niet in de overgang zijn, met 1 procent, dus tien jaar lang doorlichting zal het risico met 10 procent verhogen. Is er kanker aanwezig, dan bestaat de kans dat de kankercellen zich verspreiden doordat de borsten tijdens de mammagram enorm worden samengeperst (8).
Welk alternatief bestaat er voor de mammografie?
Onderzoek maandelijks uw borsten en laat het een keer per jaar door een deskundige uit de gezondheidszorg doen. Volgens de Amerikaanse Cancer Society wordt 90 procent van alle kankers door zelfonderzoek ontdekt. Mammogrammen bieden geen voordelen ten opzichte van zelfonderzoek door vrouwen die daarmee geoefend hebben en die tevens elk jaar door een deskundige worden onderzocht (9). Zelfonderzoek is ook nauwkeuriger (10). Als u een knobbeltje wilt laten onderzoeken, is echografie een veiliger alternatief dat geen stralingsgevaar oplevert of een thermal imaging uitgevoerd door een ervaren operator.
Bronnen
1 Lancet, 2002; 359: 909-19
2 Lancet, 2000; 356: 1087
3 BMJ, 2002; 324: 432
4 N Engl J Med, 1998; 338: 1089-96
5 Cancer, 1997; 80: 720-4
6 Lancet, 1992; 339: 810
7 Breast J, 2000; 6: 331-4
8 Lancet, 1992; 340: 122
9 Lancet, 2000; 356: 1087
10 N Engl J Med, 1998; 388: 1089-96
