Superfoods zijn een omstreden begrip. Terwijl de een erbij zweert, zegt de ander er niet in te geloven. Volgens het Voedingscentrum bestaan superfoods niet; één voedingsmiddel kan er niet voor zorgen dat je alle essentiële voedingsstoffen binnen krijgt. Gevarieerd eten volgens de Schijf van Vijf zou toereikend moeten zijn, aldus het voorlichtingsbureau. Maar waarom sommige voedingsmiddelen dan toch zo in trek zijn? Fitplein.nl legt uit.
Waarom zijn sommige superfoods zo populair?
De afgelopen jaren leek er wel een run te zijn op superfoods zoals goji-bessen, granaatappels en açaí-bessen. De reden hiervoor is dat deze producten vaak hoge concentraties vitaminen en mineralen bevatten. Het is echter niet zo dat je deze voedingsstoffen niet uit ‘normale’ voedingsmiddelen kunt halen: dat kan namelijk wel. Natuurlijke superfoods zoals avocado, pecannoten, sinaasappels en wortels zijn ook goede bronnen van vitaminen en mineralen. Volgens het Voedingscentrum is niet bewezen dat het eten van één bepaalde fruitsoort een positief effect heeft op de gezondheid, alhoewel de samenstelling per fruitsoort wel verschilt. Een gedeelte van de populariteit van deze producten zit ook in goede marketing: de hoge concentratie vitamine C en bètacaroteen in goji-bessen zijn makkelijk over de bühne te brengen.
Zijn superfoods nu wel of niet belangrijk?
Dat betekent overigens niet dat je superfoods nu maar moet laten staan; het is met name zaak om een dieet samen te stellen dat goed bij jouw persoonlijke behoeftes past. Als vegetariër let ik er bijvoorbeeld op dat ik genoeg ijzer en vitamine B12 binnen krijg. Eieren bevatten net als vlees veel ijzer, eiwit, vitamine A, B1 en B12 en zijn daarom voor mij juist superfoods. Dit terwijl iemand met een (te) hoog cholesterolgehalte eieren juist met mate dient te consumeren. In een ander geval, bijvoorbeeld bij iemand die niet van citrusvruchten houdt, kunnen bessen of kiwi’s juist superfoods zijn, wegens de hoge concentratie vitamine C. En voor wie niet van vis houdt, zijn visoliecapsules of lijnzaad (die laatste vanwege de hoge concentratie van het omega 3-vetzuur ALA) juist belangrijke ingrediënten. Wat superfoods zijn, is dus globaal genomen niet te zeggen, maar puur een kwestie van een afstemming op jouw persoonlijke situatie.
Een eetpatroon is niet alleen wat je eet, maar ook hoe je eet
Veel mensen letten wel op wat ze eten, maar niet op hoe ze met alle randzaken omgaan. Dat was bij mij zelf ook lange tijd het geval. Als vegetariër let ik zelf al zo’n 20 jaar nauwlettend op mijn voedingspatroon om te zorgen dat ik voldoende voedingsstoffen binnen krijg. Maar doordat bepaalde voedingsstoffen mij zwaar vallen (zoals zetmeel en tarwe) heb ik lange tijd gefocust op het aanpassen van mijn dieet. De oplossing lag uiteindelijk meer in mijn omgang met eetmomenten dan in het dieet an sich. Een aantal voorbeelden:
- De belangrijkste maaltijd: voor mij is de belangrijkste maaltijd van de dag het ontbijt. Omdat ik niet altijd zeker weet hoe een dag gaat lopen, probeer ik zoveel mogelijk voedingsstoffen bij mijn ontbijt binnen te krijgen. Ik neem graag yoghurt met een aantal stuks fruit, zodat ik mijn dagelijkse portie fruit alvast binnen heb. Ik maak geen fancy bowl met honderd kleurtjes of exotische zaden; ik eet puur hetgeen ik echt nodig heb voor een voedende maaltijd én een verzadigd gevoel.
- Handige snacks: tussen de bedrijven door heb ik vaak trek. Ik eet dan graag mandarijnen, omdat die gezond zijn én omdat ik die – dankzij de schil – makkelijk in mijn tas kan gooien. Door een stuk fruit te eten als ik trek heb, houd ik mijn energieniveau gedurende de dag constant (en voorkom ik dat ik ga snoepen).
- Tijdens het eten: niet altijd even makkelijk, zeker als het koken goed gelukt is J is om eerder te stoppen met eten dan wanneer ik verzadigd ben. Toch lukt het vaak om deze truc toe te passen, door van kleine bordjes te eten en kleine porties op te scheppen. Ik schep vaak genoeg een tweede keer op – soms zelfs een derde keer – maar laat genoeg tijd tussen de verschillende ‘rondes’ om te voelen of mijn lichaam echt nog behoefte heeft aan eten. Door alleen te eten wat ik nodig heb, kan mijn lichaam het eten makkelijker verteren. Door deze tactiek kan ik ook veel verschillende voedingsmiddelen op een dag eten, wat een gevarieerd voedingspatroon ten goede komt.
- Wandelen, wandelen, wandelen: beweging is mijn credo. Ik wandel graag en vaak, een gewoonte die ooit ontstaan is in een poging buikpijn en een opgeblazen gevoel weg te ‘werken’. En met resultaat, want als ik na een maaltijd een stuk wandel, voel ik me daarna altijd beter: ik beland niet in een after-dinner-dip (of after-lunch, hoe je wilt) maar voel me juist opgewekt en alert. Tegelijkertijd haal ik door veel in de buitenlucht te zijn mijn dagelijkse dosis vitamine D binnen: twee vliegen in één klap.
