Kraanwater zuiveren, waarom zou ik? Ik hoef geen waterfilter

Het kraanwater van Nederland behoort tot de schoonste waters ter wereld. Wij staan regelmatig met waterfilters op beurzen en veel mensen vragen ons dan ook waarom ze kraanwater in Nederland moeten filteren. Het kraanwater in Nederland staat onder scherpe controles door de overheid en ook de waterleidingbedrijven doen er uiteraard alles aan om zo schoon mogelijk water te leveren aan de Nederlandse huishoudens. Toch zijn er een paar redenen waardoor je misschien je beeld aanpast na het lezen van dit artikel.

Kwaliteit drinkwater in Nederland

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) publiceert regelmatig op haar website wat de kwaliteit van het drinkwater is en welk beleid er moet worden gevoerd of aangepast om dit zo schoon mogelijk te houden. Elk jaar presenteren zij nieuwe cijfers. Nog geen jaar geleden publiceerde het RIVM haar zorgen over de kwaliteit van de Nederlandse bronnen voor drinkwater. Zij zegt op basis van onderzoek:

De kwaliteit van de bronnen van drinkwater is deels onvoldoende, door toedoen van menselijk handelen. De helft van de grondwaterwinningen voldoet nu niet, net als de kwaliteit van het oppervlaktewater. 

Ons drinkwater komt voor ongeveer 60% uit grondwater en voor ongeveer 40% uit oppervlaktewater. De kwaliteit van de helft van het grondwater voldoet niet als gevolg van landbouw, rioleringen, industrie en oude bodemverontreinigingen. Waarom?

Chemische stoffen in het grondwater

Het RIVM-onderzoek geeft aan dat het aantal chemische stoffen in het grondwater veel groter is dan reguliere monitorprogramma’s aangeven. Weliswaar vormen de gevonden concentraties (nog) geen gevaar voor de volksgezondheid, maar deze concentraties worden scherp in de gaten gehouden.

Kwaliteit oppervlaktewater voldoet niet

Dit heeft te maken met residuen van geneesmiddelen, insecticiden, biociden, cosmetica, brandvertragers en nanodeeltjes die in het oppervlaktewater terechtkomen. Rioolzuiveringsinstallaties kunnen deze stoffen nog niet goed verwijderen, waardoor ze in het milieu terechtkomen en dus ook in onze bronnen voor drinkwater. Drinkwaterbedrijven gebruiken steeds geavanceerdere zuiveringstechnieken om deze stoffen te verwijderen, maar het is niet te vermijden dat er -zij het lage concentraties- reststoffen in ons drinkwater belanden.

Medicijngebruik verontreinigt ons drinkwater

De verandering in bevolkingssamenstelling leidt tot meer medicijngebruik en tot meer emissies. Het is dan ook van belang dat de kwaliteit van drinkwaterbronnen verbetert. Het RIVM stuurt aan op meer controles op de omgeving van de drinkwaterbronnen.

Aldus ons eigen RIVM. Wil je meer informatie over de beoordelingen van het RIVM over ons drinkwater, zoals de meetstrategie na radiologische besmetting van grondwater, effecten van chemische onkruidbestrijding, effecten van drugs op het waterecosysteem of inzicht in de status van de grondwatervoorraden die afnemen, je vind het heel eenvoudig op de website van het RIVM.

Maar waterbedrijven zorgen toch voor schoon en veilig drinkwater?

Ja, waterbedrijven doen er alles aan om ons drinkwater te zuiveren. Echter, de mate van vervuiling neemt zo explosief toe, en ook nieuwe vervuiling, zoals bijvoorbeeld de steeds grootschaliger schaliegaswinning, dat waterbedrijven inmiddels steeds vaker aan de bel moeten trekken bij de overheid: door toenemende vervuiling zijn waterbedrijven steeds vaker genoodzaakt drinkwaterbronnen te sluiten. Dat is maar goed ook, want dat draagt bij aan de bescherming van de volksgezondheid. Maar erg vervelend voor de waterbedrijven is het wel, want die moeten ondanks zwaarder vervuiling nog steeds voldoen aan de door de overheid afgegeven normen. En dat lijkt me eerlijk gezegd ook geen gemakkelijke taak! Lees voor meer informatie hierover ook dit artikel. Zie hieronder een overzicht van de 10 Nederlandse waterbedrijven. Alle waterbedrijven controleren zichzelf dagelijks om voor een zo goed mogelijke waterkwaliteit zorg te dragen. De resultaten worden keurig gepubliceerd en maatregelen worden direct getroffen.

Waterbedrijven controleren het water dagelijks om er zeker van te zijn dat het drinkwater binnen de gestelde normen van vervuiling valt. Meestal is de kwaliteit prima, maar soms blijkt uit de watermonsters een verhoogde concentratie van bepaalde (giftige) stoffen. Natuurlijk grijpt het waterbedrijf dan direct in. Oplossingen zijn dan extra zuiveren, water mengen met schoner water, of het (tijdelijk) sluiten van een waterbron. Wat vind je van de oplossing ‘water mengen met schoner water’? Natuurlijk wordt de aangetroffen concentratie gifstof kunstmatig verlaagd als je het ‘verdunt’ in schoner water, maar verdwijnen doet de gifstof hier niet mee, die blijft dus in ons drinkwater aanwezig.

Aan welke eisen moet ons drinkwater voldoen?

Waterbedrijven worden streng gecontroleerd door de overheid. In het drinkwaterbesluit staat exact beschreven hoeveel en welke stoffen en organismen er maximaal in het drinkwater mogen voorkomen. Van ongeveer 65 stoffen wordt precies aangegeven hoeveel er maximaal van in ons drinkwater mag voorkomen. Ook schrijft het drinkwaterbesluit voor hoe en hoe vaak drinkwater gecontroleerd moet worden. In het drinkwaterbesluit zijn er bijvoorbeeld lage concentraties toegestaan van de volgende stoffen: Acrylamide, Aeromonas, Aluminium, Ammonium, Arseen, Bacteriën van de Coli-groep, Benzeen, Cadmium, Chloride, Chroom, Fluoride, IJzer, Koper, Kwik, Legionella, Mangaan, Nikkel, Nitriet, en diverse soorten Pesticiden en Radioactiviteit. Voor een totaaloverzicht, inclusief de hoeveelheid toegestane concentraties, zie de bijlage bij het onderzoek.

De VROM-inspectie heeft direct toezicht op de kwaliteit van het drinkwater. Jaarlijks worden de resultaten van het VROM-onderzoek naar de kwaliteit van het Nederlandse kraanwater gepubliceerd. Meer informatie vind je op de website van de VROM-inspectie.

Het laatste onderzoek naar de kwaliteit van het drinkwater stamt uit 2013 en is gepubliceerd in oktober 2014. Enkele conclusies uit dit onderzoek van de Inspectie Leefomgeving en Transport:

• Bij 0,08% van de metingen is er sprake van een normoverschrijding. Dat betekent dat in 0,08% van de metingen de hoeveelheid gifstoffen in het kraanwater boven de door de overheid vastgestelde norm uitkomt.
• In totaal zijn er 445 normoverschrijdingen gerapporteerd:
  • 46 overschrijdingen op microbiologische parameters. Microbiologische verontreinigingen kunnen ziekteverschijnselen veroorzaken. Onder deze constateringen komen de Escherichia Coli en Legionella voor.
  • 9 overschrijdingen op chemische parameters. De overschrijdingen zijn geconstateerd op Benzo(a)pyreen, Nikkel, Nitriet en Vinylchloride.
  • 390 op indicator parameters. Hieronder zijn Aeromonas bacteriën en bacteriën uit de Coligroep aangetroffen, maar ook overschrijdingen van Aluminium, IJzer en Mangaan.
• Naast de 445 normoverschrijdingen uit de reguliere metingen zijn er in 2013 152 normoverschrijdingen gemeten na het uitvoeren van werkzaamheden aan het distributienet door waterbedrijven. Hierin zijn onder andere de volgende normoverschrijdingen geconstateerd: Escherichia Coli, Enterococcen, Legionella, Arseen, Benzeen, PAKs, Trihalomethaan en bacteriën van de Coli-groep.

Wat doen wij met ons kostbare kraanwater?

Vind je het ‘raar’ dat de waterbedrijven niet 100% van alle gifstoffen uit het water filtert? Nam je aan dat ons kraanwater 100% gezuiverd was? 100% zuiveren is een ontzettend kostbare activiteit, waardoor water onbetaalbaar wordt. De overheid heeft in het drinkwaterbesluit aangegeven dat er van de giftige stoffen slechts uiterst minieme concentraties zijn toegestaan. De overheid zegt zelf dat deze lage concentraties geen enkel gevaar zijn voor de volksgezondheid. Met de kennis van nu is dat ongetwijfeld waar. Maar dit is dezelfde overheid die ooit fluor aan het water liet toevoegen, maar jaren later het toevoegen van fluor aan het drinkwater verbood vanwege de ernstige impact op onze gezondheid. Dus… het toestaan van lage concentraties gifstoffen wordt nu als veilig bestempeld, maar of de visie op deze 65 stoffen gelijk blijft…? Dat hangt ook af van de ontwikkeling van onze kennis en helaas weten we met elkaar nu nog niet alles, en met name effecten op lange termijn is lastig meetbaar en er gaan veel jaren voorbij voordat er überhaupt meetresultaten beschikbaar zijn.

Zelf vind ik het overigens niet zo’n punt dat de waterleidingbedrijven niet worden gedwongen om 100% schoon water aan ons te leveren. We drinken het toch niet allemaal op! Uit onderzoek blijkt dat wij gemiddeld dagelijks 119 liter kraanwater gebruiken. Hiervan gebruiken wij slechts -schrik niet- 2 liter als drinkwater of voor voedselbereiding!

Moet je kraanwater filteren met een waterfilter?

Dat moet iedereen natuurlijk zelf weten. Als je bovenstaand stuk hebt gelezen en je hebt wat van de bronnen van dit artikel bekeken, dan kun je de volgende conclusies trekken:

• Ja, er zitten gifstoffen in ons kraanwater. De overheid heeft vastgesteld welke concentraties er maximaal van in het drinkwater mogen voorkomen. Op dit moment geeft de overheid aan dat deze concentraties gifstoffen niet gevaarlijk zijn voor onze gezondheid.
• 99% van het kraanwater gebruiken wij voor andere doeleinden dan consumptie. Hiervoor volstaat de kwaliteit van het kraanwater uitstekend!

Zelf vind ik het niet erg dat ons kraanwater niet 100% vrij van gifstoffen is. Hiermee behoort het namelijk nog steeds tot de schoonste waters van de wereld. 100% zuiveren is uiterst kostbaar. Zuiveren binnen de gestelde normen houdt het kraanwater zeer goed betaalbaar en bovendien gebruiken we 99% toch voor andere doeleinden dan consumptie. Als ik het zo beschouw, vind ik het eigenlijk niet meer dan logisch. Wil je voor consumptie wél gezuiverd water, dan filter je dat water toch gewoon zelf? Dat doe ik ook. Er komen elk jaar nieuwe filters op de markt, van koolstoffilters tot keramische filters, van osmose tot zuiveringsinstallaties op de hoofdleiding van je woning. Werkelijk elk denkbaar filter is inmiddels in productie. Zelf gebruik ik het AquaVit waterfilter. Waarom vind ik dit een fijn filter? Het filtert niet alleen, maar voegt ook mineralen toe aan het water. En de feature die ik zelf van toegevoegde waarde vind, is het basisch mineralenconcentraat wat de pH-waarde van het water verhoogt. Ik hou nu eenmaal erg veel van verzurende producten zoals koffie, wijn en een kaasje, en met gefilterd basisch water zorg ik dan ook nog eens voor een betere zuur-base balans in mijn lichaam!

Waarom gebruik jij wel of geen waterfilter? En als je een filter gebruikt, welk soort filter is dat dan en wil je hierover je ervaringen delen? Ik ben erg benieuwd en wie weet help je andere lezers ermee op weg! Dank voor je feedback alvast.