Poep is anno 2020 geen taboe meer. In tegenstelling, het proactief bezig zijn met je darmflora is inmiddels zelfs een populair thema, getuige de vele artikelen en boeken over de darmen, die worden gezien als ons tweede brein. Dat is niet zo gek, aangezien maar liefst 1 op de 8 Nederlanders buikpatiënt is, volgens de Maag Lever Darm Stichting. Maar wie hebben er vooral last van hun darmen en belangrijker nog, wat valt daaraan te doen?
Darmklachten: veel voorkomende ziektes en problemen
In het artikel Onze darmen in feiten en cijfers gaat de Maag Lever Darm Stichting dieper in op de meest voorkomende darmaandoeningen:
- Coeliakie: coeliakie, ofwel gluten-intolerantie, is bij ongeveer 25.000 mensen in Nederland vastgesteld. Symptomen zijn vermoeidheid, botontkalking of bloedarmoede. Met een glutenvrij dieet is de dunne darm van een coeliakiepatiënt tussen 6 maanden en 1 jaar weer helemaal hersteld, maar om klachtenvrij te blijven is een levenslang glutenvrij dieet vereist.
- PDS: Prikkelbare Darm Syndroom, afgekort PDS, treft zo’n 5 tot 20% van de Nederlandse bevolking. De diagnose wordt gesteld bij aanhoudende symptomen als buikpijn, diarree, verstopping of een opgeblazen gevoel waar geen zichtbare afwijkingen voor zijn gevonden. PDS is een chronische aandoening, maar met gezonde en gevarieerde voeding, specifieke therapieën en medicijnen kunnen klachten worden verminderd.
- Crohn: ongeveer 20.000 mensen in Nederland hebben de ziekte van Crohn: een chronische ontstekingsziekte in het spijsverteringskanaal. De ziekte, die vooral jongvolwassenen treft en niet te genezen valt, kan behandeld worden met medicijnen. Zo kunnen ontstekingsremmers de klachten verminderen.
- Colitis ulcerosa: bij colitis ulcerosa ontstaan ontstekingen in de dikke darm doordat het afweersysteem niet goed is afgesteld. In Nederland hebben zo’n 30.000 mensen last van deze aandoening. Colitis ulcerosa valt niet te genezen, maar met medicatie als ontstekingsremmers kunnen ontstekingen worden beperkt en nieuwe ontstekingen voorkomen worden.
- Dikke darmkanker: tumoren in de dikke darm en endeldarm worden ook wel dikke darmkanker genoemd. In 2014 is een landelijk bevolkingsonderzoek gestart; in dat jaar zijn 2500 mensen met darmkanker opgespoord. In 2014 werd in totaal bij 15.000 mensen in Nederland de diagnose dikke darmkanker gesteld. Recentere cijfers van Volksgezondheidenzorg.info laten zien dat er op 1 januari 2019 82.800 mensen in Nederland darmkanker hadden.
Tips voor een goede spijsvertering
- Voldoende beweging: in 2017 heeft de Gezondheidsraad nieuwe beweegrichtlijnen afgegeven. Op de website van het Voedingscentrum vind je een handig overzicht van alle activiteiten die onder bewegen worden meegeteld. Ook is er een overzicht te vinden waarin de MET-waarde (Metabolic Equivalent of Task) van verschillende sporten ten opzichte van elkaar wordt afgezet. Het uitgangspunt voor volwassenen: ‘bewegen is goed, meer bewegen is beter’.
- Vezelrijke voeding: volgens het Voedingscentrum zouden we niet alleen vezelrijk moeten eten, maar ook gevarieerd. Daarnaast kunnen rustig kauwen en met enige regelmaat eten helpen om maag-darmklachten te voorkomen. Volkorenproducten zoals volkorenpasta, volkorenbrood en zilvervliesrijst zijn vaak vezelrijk. Daarnaast bevatten groente, fruit, noten en peulvruchten zoals linzen, kikkererwten en bonen vaak veel vezels. Een goede aanvullende tip is om te drinken terwijl je eet: zo hebben de vaak droge vezels de kans om het vocht te absorberen, waardoor ze zich gemakkelijker door je spijsverteringsstelsel bewegen.
- Gezond gewicht: een gezond gewicht is niet alleen belangrijk voor de spijsvertering, maar wordt in relatie tot maag-darmproblemen wel eens over het hoofd gezien. Ook wordt het gewicht vaak gezien als een gegeven, in plaats van een conditie waaraan gewerkt kan worden. Dit terwijl ondergewicht vaak zorgt voor een langzame en moeilijke stoelgang, en overgewicht kan leiden tot brandend maagzuur of obstipatie. Door je BMI (oftewel Body Mass Index) te berekenen kun je controleren of je een gezond gewicht hebt. Het Voedingscentrum heeft een handige tool om je BMI te berekenen.
- Veel drinken: naast voldoende beweging, gezonde en vezelrijke voeding en een gezond gewicht adviseert de Maag Lever Darm Stichting om veel te drinken om een goede spijvertering te bevorderen. Hoeveel exact? Het generieke advies is anderhalf tot twee liter, waarbij niet alleen water maar ook koffie, soep, yoghurt en pap worden meegeteld. Als je last hebt van obstipatie of extra vezels gebruikt, dien je zelfs nog meer te drinken. Hetzelfde geldt wanneer je overgeeft of diarree hebt: dan verlies je namelijk veel vocht. Pas wel op met alcohol: alcohol is vocht maar heeft een uitdrogend effect, wat de spijsvertering kan hinderen.
Persoonlijke favorieten
Zelf heb ik met enige regelmaat last van buikpijn en een opgeblazen gevoel in mijn buik. In de loop der jaren heb ik een aantal handigheden opgedaan die mij helpen om buikpijn te vermijden of verminderen. Hieronder heb ik mijn persoonlijke tips verzameld. In alle gevallen adviseer ik om in de gebruiksaanwijzing te checken of je het product kunt gebruiken in jouw persoonlijke situatie. Daarnaast is het raadzaam is om de huisarts te raadplegen indien er klachten optreden.
- Probiotica: als ik een tijdje last heb van een onrustige buik of spijsvertering, gebruik ik vaak deze probioticakuur van Bio-Kult. De probioticamix bevat 14 probioticastammen en is speciaal ontwikkeld voor mensen met een gevoelig spijsverteringssysteem. De mix bevat geen maltodextrine en is glutenvrij. Probiotica in relatie tot darmkanker is onlangs veelvuldig in het nieuws geweest. De variant waar het om draait, zit echter niet in de mix van Bio-Kult en heb ik tot nu toe in geen andere probioticamix aangetroffen. Op Eos.nl lees je meer over probiotica en risico op darmkanker.
- Psylliumzaad: met psylliumzaadvezels, ook wel bekend onder de naam vlozaad, wordt als het ware een schoonmaak in je darmstelsel gehouden. De vezels nemen op hun weg door het spijsverteringsstelsel allerhande rommel mee die in de plooien van je darmen is achtergebleven. Daarnaast zijn de vezels bevorderlijk voor de ontlasting en stoelgang. Ik neem elke ochtend twee eetlepels psylliumzaad in, in combinatie met een groot glas water (zo’n 250 ml). Apotheek.nl heeft uitgebreide informatie over de werking van psylliumzaad.
- Vitaminen: als vegetariër is het belangrijk dat ik voldoende Vitamine B12 en ijzer binnen krijg. Daarom gebruik ik hiervoor dagelijks supplementen van Vitakruid. Een vitamine B12-tekort wil je niet alleen voorkomen om gezond te blijven en vermoeidheid te voorkomen; het tekort kan zich ook uiten in je darmen, door bijvoorbeeld diarree.
- Aloë Vera: door ’s ochtends en ’s avonds een ‘shotje’ geconcentreerd aloë vera sap te drinken voorkom ik vaak een opgeblazen buik. Deze variant met voedingsvezel uit lijnzaad is mijn favoriet.
- The Gut Health Doctor: ik ben fervent bezoeker van deze website van arts en diëtist Megan Rossi. Waarom? De website bevat alle content die je je maar kunt wensen over de darmen. Van een education hub met waardevolle én diepgaande informatie over de werking van darmen en het effect van bepaalde voeding op je spijsvertering, tot darmvriendelijke recepten en wetenschappelijk onderzoek over het thema.
